Rollubúskapur og rekstrarferðir á Hrunamannaafrétt

Þriðji kafli:

Fyrir innan girðinguna lá leiðin um Þorsteinshöfða niður yfir Búðará og þaðan inn heiðina austur af Rofshólum, eða upp með Stangará.

Þarna slepptum við oft, og það að sleppa var vandasamt verk sem ekki mátti misfarast. Þá var rekið í rólegheitum áfram og ein og ein kind látin tínast úr, ef rétt lömb voru með henni.  Þegar allar ærnar höfðu fundið lömbin sín og voru orðnar rólegar á beit fórum við í gamla torfkofann í Rofshólum þar sem nestinu var lokið  og svo búið til ketilkaffi og rommtoddý. Lyktin er ógleymanleg og við krakkarnir fengum líka að smakka. Toddý var ekki "brennivín" eins og annað áfengi var kallað, heldur ljúffeng hressing við hrolli og þreytu eftir erfiða nótt. 

Stundum var rekið lengra, þá fórum við inn með Skyggni, um Heygil og Merarskeið í Svínárnes.  Þar fórum við yfir Sandá og slepptum svo  austan Hvítár undir hlíðum Bláfells.

Eitt árið fórum við frá Rofshólum beint yfir að Hvítá og fylgdum henni allt inn að Svínárnesi, þá vorum við að reyna nýja rekstrarleið.  Við vorum bara þrjú í þetta sinn, Pálmar, Geiri og ég. Þetta er mín eftirminnilegasta ferð á afréttinn. Á leið upp með ánni lentum við í foraðsveðri, norðanroki og éljahraglanda. Þessi barningur tók megnið af deginum sem var dagur tvö í ferðinni, enginn hefði blundað frá því farið var af stað að heiman.

Þegar komið var í Svínárnes var þar fyrir fjöldi fólks og hesta sem beið eftir að lægði. Yfirleitt var rekið frá mörgum bæjum á sama tíma. Flestir þó búnir að sleppa sínum rekstrum en höfðu gefist upp við að fara yfir ána. Sandá var kolófær og við ætluðum að reka innyfir.

Það var ekki annað að gera en að koma rekstrinum í gerði og bíða af sér veðrið.

Þá var í Svínárnesi gamall torfkofi með palli í öðrum enda, en að öðru leyti var þetta bara hesthús óinnréttað með moldargólfi. Líklega var þarna um tíu til fimmtán manns svo ekki var rúm á pallinum fyrir alla, þar komust ekki nema þrír í einu. Lauga á Bjargi hreiðraði um sig í einu horninu og þá var eftir rúm fyrir tvo. Við Pálmar lögðum okkur á hinum endanum.  Ekkert var þarna til að breiða yfir sig eða undir svo vistin var köld þangað til Pálmari datt í hug að ná í tjald sem við vorum með í klyfjunum. Við vöfðum því utanum okkur og hélt það að okkur hitanum svo skárra var en ekki.

Allir aðrir röltu um gólf og börðu sér til hita mest af nóttinni. Þarna var engin upphitun og allir meira og minna blautir eftir barninginn daginn áður. Óveðrið hamaðist útifyrir og hestarnir stóðu í höm í gerðinu úti. Nokkrir komust þó inn í kofann hjá okkur og gáfu frá sér örlítinn yl.

Haraldur og Hanna höfðu náð að sleppa sínu fé og riðu heim þessa nótt, það var þó undan vindi. 

Athugasemdir

[Kata mágkona (IP-tala skráð) 10.1.2008 kl. 09:10]

Þetta er nú skemmtileg lesning, takk í bili. Bestu kveðjur og takk fyrir síðast.

[Kristín G. (IP-tala skráð) 10.1.2008 kl. 10:07]

Skemmtilegur fróðleikur. Oft hef ég heyrt talað um þessar ferðir og örnefnin en ekki vitað hvernig þetta fór fram. Alltaf talað um að reka fé á fjall og lemba  og svo hef ég aldrei spurt nánar. Þetta er eitt af því sem ég hefði viljað upplifa. Hef riði inn í Tungufellsdal, þaðan inn í Helgaskála og þar áfram inn í Leppistungur... Átta mig ekki alveg á rekstrarleiðinni nema veit hún er vestar. Nú þyrfti ég að hafa afréttarkortið mitt   Ég gisti alltaf í gamla kofanum í Svínárnesi þegar ég var í hestaferðunum. En það er búið að gera hann upp og allur búnaður var þá meðferðis. Hef oft hugsað um allt volkið ... sem menn urðu að láta sig hafa. En það er liðin tíð. Hlakka til að heyra meira og er alveg að fara að setja í bréf